Liczniki i rejestry

Licznik elektroniczny, licznik cyfrowy – układ cyfrowy, którego zadaniem jest zliczanie wystąpień sygnału zegarowego. Licznik złożony jest najczęściej z kilku przerzutników (patrz rysunek). Działanie licznika cyfrowego realizuje się najczęściej na układzie dzielnika częstotliwości. Przerzutnik JK połączony jak na rysunku podaje na wyjście Q sygnał o częstotliwości będącej połową częstotliwości zegara. Następny przerzutnik również dzieli częstotliwość o połowę, itd. Bramki AND w układzie powodują, że przełączenie przerzutnika starszego bitu następuje tylko wtedy, gdy wszystkie młodsze bity będą ustawione na ‘1’. Pokazany 4-bitowy licznik można z łatwością rozszerzyć o kolejne bity. Najczęściej rzeczywiste układy cyfrowe również posiadają wyjście (przepełnienia licznika) pozwalające na połączenie kilku liczników o małej liczbie bitów w kaskadowy licznik wielobitowy. Oprócz tego rzeczywisty licznik posiada najczęściej wejście reset, kasujące obecny stan licznika (ustawiające wszystkie bity licznika na 0). Niektóre liczniki posiadają odpowiednie wejście na podstawie stanu którego licznik liczy albo w górę, albo w dół.

Pod tym względem wyróżnia się:

- Liczniki liczące w przód
- Liczniki liczące w tył
- Liczniki rewersyjne (możliwość zmiany)

Liczniki dzieli się także na szeregowe (asynchroniczne) i równoległe (synchroniczne).

Rejestry to układy składające się z zespołu przerzutników służące do przechowywania
informacji w systemie cyfrowym. Jeżeli rejestr zbudowany jest z przerzutników
synchronicznych to nazywamy go synchronicznym, natomiast rejestry zbudowane z
przerzutników asynchronicznych noszą nazwę asynchronicznych.

Podstawowe parametry rejestrów to :
– długość rejestru określająca liczbę bitów, jaka może być przechowywana w rejestrze - jest
ona zawsze równa liczbie przerzutników, z których zbudowany jest rejestr,
– szybkość pracy rejestru.